ترقی و تدلیترقی و تدلی، رعایت ترتیب از پایین به بالا و برعکس؛ از اسباب تقدیم و تاخیر است. ۱ - تعریفترقی و تدلی از اسباب تقدیم و تاخیرند. رعایت ترتیب از پایین به بالا (ترقی) و از بالا به پایین (تدلی) سبب تقدیم و تاخیر می‌شود. ۱.۱ - مثال ترقیتقدیم «ارجل» بر «اید» (الهم ارجل یمشون بها‌ام لهم‌اید یبطشون بها...) ؛ "آیا آنها پاهایی دارند که با آن راه بروند یا دستهایی دارند که با آن کاری انجام دهند". ۱.۲ - مثال تدلیتقدیم «سنه» بر «نوم» در (... لا تاخذه سنة ولا نوم...) ؛ "نه خوابی سبک او را فرو می‌گیرد و نه خوابی گران"؛ تقدیم «صغیره» بر «کبیره» در (... لا یغادر صغیرة ولا کبیرة...) ؛ " که هیچ (کار) کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته" و تقدیم «مسیح» بر «ملائکه» در (لن یستنکف المسیح ان یکون عبدا لله ولا الملآئکة المقربون)؛ " مسیح از اینکه بنده خدا باشد هرگز ابا نمی‌ورزد و فرشتگان مقرب (نیز ابا ندارند)". [۷]
کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۲۹.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ترقی و تدلی». |